Grand tour: langs Vlaanderens Unesco-werelderfgoed

Vlaanderen Vakantieland 27 augustus 2020

Vergeet de Galápagos eilanden, het Great Barrier Reef of Paaseiland. Dichtbij vind je maar liefst meer dan 27 Unesco-parels op de kluit die Vlaanderen groot is. Tijd voor een toertje erfgoedspotten!

Op Unesco-rondtrip in Vlaanderen? Dat gaat van een stoet uit de kluiten gewassen poppen, langs het eerste beschermde museum ooit, door een volledig stadscentrum met als afsluiter… Tomaat-garnaal met een pintje op een terrasje onder een beiaardtoren. Vlaanderen komt maar liefst 17 keer voor op de grote werelderfgoedlijst. Niet alleen zijn er zeven unieke bouwwerken terug te vinden, er worden ook tien culturele gebruiken beschermd.

De lijst van Brugge

Van kunststad naar kunststad, want Brugge doet het prima op de erfgoedlijst. Zelfs het volledige historisch centrum prijkt erop dankzij het goed geconserveerde, authentieke stratenpatroon en de grote delen van het middeleeuws patrimonium die nagenoeg intact bleven. Bovendien is de stad ook de ‘geboorteplaats’ van de Vlaamse primitieven. Hun wereldvermaarde werken en die van andere vooraanstaande Vlaamse Meesters kan je bewonderen in het Groeningemuseum, het Sint-Janshospitaal, de Sint-Salvatorskathedraal en de O.L.V.-kerk.

20 jaar nadat de historische binnenstad van Brugge werd toegevoegd aan de Unesco-lijst werd het boek ‘Beeld van de Stad’ gepubliceerd. Hier kun je een prachtige selectie aan hedendaagse kunst- en architectuurprojecten terugvinden. Goed voor een (her)ontdekking van Brugge, en een iets minder bekend beeld van de stad. Want, wat we nu bouwen is immers het erfgoed van de toekomst!

Trouwens: naast het Begijnhof en Belfort met wereldberoemde beiaard, is ook de Brugse Heilig Bloedprocessie erkend erfgoed. Daarbij wordt al sinds 1304, op Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart, de relikwie van het Heilig Bloed rondgedragen. Deze wordt nog dagelijks vereerd in de Basiliek van het Heilig Bloed. Voor de geïnteresseerden, je kan hier ook virtueel binnenkijken!

(c) Jan D’Hondt

Bier en spelen

Tijd voor een spelletje. Unesco was namelijk ook onder de indruk van onze ‘ludodiversiteit’, de volkssporten in Vlaanderen. Er is zelfs een museum aan gewijd: het Sportimonium, op het natuur- en recreatiedomein in Hofstade. Het begon met een paar voorwerpen tijdens een sporthistorisch universitair onderzoek maar groeide uit tot een goed gespijsd sport en olympisch museum. Je moet er in de Volkssporttuin zijn om te leren beugelen, kegelen, trabollen en andere voorlopers van hedendaagse sporten onder de knie te krijgen.

En/of trek richting Westhoek voor een van de volkssportroutes. In een dertigtal cafés maak je kennis met traditionele volksspelen, vergezeld van lokale eetbare specialiteiten met picon of streekbier. Met dat biertje kan je meteen nog een werelderfstuk afvinken want vier jaar geleden werd de biercultuur in België erkend. Met bijna 1500 bieren en de grootste keuze aan authentieke, lokale en typische varianten geven we de wereld het nakijken.

(c) Lander Loeckx

Unesco-garnaaltjes

De kust is nog maar een pijl-en-boogscheut ver, op naar zee dus, voor nog een biertje bij je tomaat-garnaal met frietjes. Kies voor een terras aan het strand van Oostduinkerke en ontdek er achter de duinen een volledig peloton aan werelderfgoed: de garnaalvissers te paard. Oostduinkerke is de enige plaats ter wereld waar garnalen nog te paard gevangen worden. Bij laag tij lopen de boerenpaarden het water in, met vissers in gele oliejassen op de rug en een plankennet achter zich aan. Loop ook even langs het Nationaal Visserijmuseum, alleen al voor het bijhorende Estaminet De Peerdevisscher. Het museumcafé wordt verplicht uitgebaat door een garnalenvisser en serveert uiteraard de meest verse garnalen.

BBB – Begijnhoven, Belforten en Beiaards

Unesco-monumenten niet dik gezaaid, zeg je? Dat is buiten de dertien beschermde begijnhoven en zesentwintig erkende Belforten op Vlaams grondgebied gerekend. Samenhangend met die torens, is ook nog eens de beiaardcultuur bekroond als immaterieel cultureel erfgoed. De ontwikkeling en onderhoud van de beiaardcultuur wordt door Unesco geroemd als opsteker voor erfgoedgemeenschappen overal ter wereld. In Mechelen kan je dan ook - op groepsreservatie - in een fijne groepsbeleving de oudste en grootste beiaardschool ter wereld bezoeken, de Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn. Ook de Reuzenommegang van Mechelen valt onder de immaterieel-erfgoederkenning van de reuzen- en drakenommegangen in ons land. De Ommegang volgt steeds de 25-jaarlijkse Cavalcade maar soms ook nog andere stoeten, met als laatste editie 2013.

Wil je geen 20 jaar moeten wachten om er eentje mee te maken? Dat kan, want ook Dendermonde doet hier met hun Ros Beiaardommegang jaarlijks aan mee. 

(c) Kristien Wintmolders - Begijnhof Tongeren

Druk in Antwerpen

Van Mechelse Grote Markt gaat het naar Antwerpse Vrijdagmarkt voor het Museum Plantin-Moretus, het eerste museum dat op de Unesco-werelderfgoedlijst staat. Het zestiende-eeuwse woonhuis en de drukkerij van uitgeversfamilie Plantin-Moretus bevat een grote collectie oude drukapparatuur, een uitgebreide bibliotheek en kunstwerken van onschatbare waarde, onder meer uit Rubens’ atelier. Het archief van de Officina Plantiniana staat op de lijst van Unesco’s ‘Memory of the World Register of documentary heritage’. Antwerpen was immers een van de drie toonaangevende steden van de boekdrukkunst in Europa en, samen met Parijs en Venetië, een van de grondleggers van typografie. Het is de enige drukkerij uit de renaissance en barok die nog overeind staat. Het museum op zich is absoluut de moeite, maar ze organiseren ook erg boeiende expo’s en workshops.

Nog in Antwerpen, aan de Populierenlaan in de Expowijk, staat Maison Guiette, beschermd als onderdeel van het werk van architect Le Corbusier. De woning met atelier uit 1927 werd ontworpen voor kunstschilder René Guiette en is het enige bewaarde gebouw van Le Corbusier in België. Modeontwerpster Ann Demeulemeester kocht het in 1983, haar zoon woont er nu.

Koloniën van Weldadigheid

Toen armoede nog strafbaar was, werden landlopers van straat geplukt en ondergebracht in Wortel-Kolonie (Hoogstraten). Het meer dan 400 hectare grote gebied werd duidelijk door de mens gestructureerd, wat je meteen merkt aan de statige bomenrijen. Tussen tientallen vogelsoorten, vleermuizen en insecten maak je er vandaag mooie natuurwandelingen of fietstochten.